ANA SAYFA   >   BEEF & FISH   >   Palamutlar nerede?

Palamutlar nerede?

12 Eylül 2014

Palamut gibi göç eden yani bir denizden bir denize yol alan balıklar, göç yollarını değiştirmek zorunda kaldıklarında devamlılıkları önemli oranda azalıyor… İşte bu tehlikeden yola çıkan Türk Deniz Araştırmacıları Vakfı (TÜDAV) ve Metro Toptancı Market, İstanbul’un dününde ve bugününde olan palamutu gelecek nesiller de bilebilsin diye iki yıldır “Palamutlar Nerede” projesini yürütüyor. Proje ile palamutların göç yollarının güncellenip, türün devamlılığının koruma altına alınması hedefleniyor.

Yazı: BİRGÜL KOPUZ

“İnsan hiçbir şeyi bıraktığı yerde bulamıyor, kızarmış palamutun kokusunu bile…” Yazar ve psikiyatr Engin Geçtan böyle der, ‘Kızarmış Palamutun Kokusu’ adlı kitabında… Latince adı ‘sarda sarda’ olan palamut, Marmara Denizi ve Karadeniz’in en ünlü balıklarından. Lakerdası çok lezzetli olur; tavası, ızgarası, buğulaması yapılır. Peki, yıllardır severek tükettiğimiz bu lezzetli balığın son yıllarda balıkçıların ağlarına daha az takılır olduğunu biliyor muydunuz?

Denizlerde her geçen gün artan kirlilik, iklim değişiklikleri ve mevsimsel rüzgârlardaki yön değişiklikleri, balıkların göç yollarını değiştirmesine neden olarak balık nesli için büyük bir tehdit oluşturuyor. Denizlerdeki su sıcaklığı yükseldikçe, suyun içeriğindeki oksijen miktarı da azalıyor. Bu da balıkların Akdeniz’de daha kısa bir süre kalmasına ve neticesinde kuzeye döndüklerinde sayı ve hacim olarak daha küçük olmalarına neden oluyor. Yüksek ekonomik değere sahip palamut, lüfer ve uskumru gibi göç eden balık türlerinin göç yollarındaki değişiklikler, bu türlerin devamlılıklarını önemli oranda etkiliyor. 50 yıl önce balıklar Akdeniz-Karadeniz arasında göç ederken, bugün stoktaki balıkların bir kısmı Karadeniz’de kalıyor. Yani dönmüyor.

2000 Adet Palamut Markalandı

Lüferdeki tükeniş palamutun da başına gelmesin diye kamuoyu oluşturan TÜDAV (Türk Deniz Araştırmaları Vakfı), Metro Toptancı – Marketler ile işbirliği yaparak 2012 yılında bir kampanya başlattı. ‘Palamutlar Nerede’ projesi ile palamut balığının göç yollarının güncellenmesi ve stokları giderek azalmakta olan balığın sürdürülebilirliğinin sağlanması amaçlanıyor. Devam eden proje ile ayrıca sürdürülebilir avcılığa bilimsel katkıda bulunulurken, sadece avlayan değil, tüketenlere de bilgi aktarımında bulunuluyor. Bu amaçlara ulaşmak için, toplam 4500 adet palamutun markalanıp denize bırakılması ve bu markalı balıkları avlayan ya da satın alanların geri bildirimlerinin kayıt altına alınması planlanıyor. Geçtiğimiz iki yıl içerisinde yaklaşık 2000 palamut markalandı ve 61 geri dönüş bildirimi alındı.

60 Tür Su Canlısının Nesli Azaldı

‘Palamutlar Nerede’ projesi ile ilgili bilgi veren TÜDAV Başkanı Prof. Dr. Bayram Öztürk, Türkiye denizlerinin başta aşırı avcılık ve kirlenme olmak üzere hızlı bir çöküşün etkisi altında olduğuna dikkat çekerek şunları söylüyor: “Yasadışı, kuraldışı avcılık birçok su canlısının azalmasında etken. Denizlerimizdeki biyoçeşitlilik hızla elimizden kayıp gidiyor. Daha şimdiden 60 tür su canlısının Karadeniz’de neslinin azaldığını tespit ettik. Bunlar sadece balık değil, başta Akdeniz Foku ve yunuslar gibi deniz memelileri.” Proje kapsamında ayrıca ellerinde özgün palamut yemek tarifleri bulunduran balıkçılar ve aile büyükleri, internet sayfası üzerinden bu tarifleri paylaşıyor. Böylece, unutulmaya yüz tutmuş palamut yemeklerinin, tariflerinin de gün yüzüne çıkarılması amaçlanıyor.

Bundan böyle “Palamutlar Burada” demeyi umut ederek, başladığımız gibi Engin Geçtan’la bitirelim yazıyı: “Kızarmış palamutun kokusu! Köprüaltının kokusu bu biliyorum, ama orada ne zaman bulunmuş olduğumu hatırlayamıyorum, kızarmış palamutun tadına bakıp bakmadığımı da. On iki yıl önce geldiğimde olamaz, hepsi birkaç gündü zaten. Öyleyse, yarım ekmek içindeki kızarmış palamutun kokusu hangi geçmişimden kalma?”

Projeye Nasıl Katkıda Bulunabilirsiniz?

Markalanmış bir palamut bulduğunuzda tarih, yer (mümkünse enlem-boylam bilgisi ile), marka numarası, çatal boy ve ağırlık bilgileriyle beraber balığın fotoğrafını TÜDAV’a ulaştırarak ‘Palamutlar Nerede’ projesinin önemli bir parçası olabilir ve çeşitli hediyeler kazanabilirsiniz.
www.tudav.org
www.palamutlarnerede.org
[email protected]
Tel: 0216 424 07 72

YORUM

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Time limit is exhausted. Please reload the CAPTCHA.

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.